گاف جالب و جابجايي يک کلمه در اسکناس، «ميرزا آقا خان اسکناسي» را به دام قانون انداخت تا پرونده اولين جاعل اسکناس در ايران اين طوري بسته شود.
به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار، گاف جالب و جابجايي يک کلمه در اسکناس، «ميرزا آقا خان اسکناسي» را به دام قانون انداخت تا پرونده اولين جاعل اسکناس در ايران اين طوري بسته شود.
چندوقتي جايشان پشت شيشه مغازه ها بود. کمي بعد، انواع سوراخ شده شان زير ميز دخل کاسبان جا خوش کرد و بعضي هم پشت ويترين ها رفتند. شايد اما شايد ندانيد ماجراي اسکناس هاي تقلبي در ايران، داستاني 100 ساله است.
به بهانه انتشار تصوير اولين اسکناس تقلبي در ايران، رفته ايم سراغ اولين جاعلان اسکناس در ايران و جهان و چگونگي لو رفتن شان.
احتمالا همزمان با اولين سکه پولي که ضرب شد عده اي به فکر افتادند که چطور مي شود از پول، پول درآورد! سکه هاي اوليه که از جنس طلا و نقره بود، جاعلان را به فکر انداخت تا مواد ارزان قيمت را با طلا يا نقره خالص مخلوط کنند. بعضي ها هم کار راحت تري را انتخاب کردند و با تراشيدن لبه سکه هاي طلايي سودهاي بي دردسري بردند. سابقه اين شيوه از جعل به 600 سال قبل از ميلاد مسيح در کشور باستاني ليدي برمي گردد که در محل ترکيه امروزي قرار داشت. با آمدن اسکناس و پول هاي کاغذي، شيوه جعل هم تغيير کرد. جعل اسکناس هاي امروزي در ايران هم سابقه اي 100 ساله دارد.
رويترز انگليسي با اعطاي وام به ناصرالدين شاه توانست امتيازاتي از وي بگيرد. يکي از آنها امتياز تشکيل بانک شاهي و انحصار انتشار اسکناس در ايران بود. اولين اسکناس بانکي ايران که کاملا شبيه پول هاي امروزي است در سال 1269 هجري شمسي به وسيله انگليسي ها چاپ شد. حق نشر انحصاري اسکناس به وسيله اين بانک در سال 1309 به پايان رسيد. "روي قطعات يک تا پنج توماني امضاي رييس بانک به صورت چاپي درج شده بود، ولي قطعات 10 توماني و بيشتردر هنگام صدور، امضاء و به مشتري داده مي شد تا اصالت آنها تاييد شود. هر قطعه اسکناس توسط بازرس دولت با مهر بيضي شکلي که منقش به عبارت "ملاحظه و ثبت دفتر دولتي گرديد.امضاء مأمور محترم دولت عليه ايران" مهر شده بود." با ورود اسکناس هاي جديد به بازار ايران، عده اي هم به فکر جعل آن افتادند.
اولين اسکناس جعلي ايران +عکس اسکناس,جاعل اسکناس
عمارت قديمي بانک شاهي در ميدام توپخانه تهران
گاف تاريخي اولين جاعل اسکناس در ايراندر مورد اولين تلاش ها براي جعل اسکناس هاي امروزي در ايران دو روايت وجود دارد. موزه پول تصويري را به عنوان اولين اسکناس جعل شده ايران معرفي کرده است که در مورد آن دو داستان وجود دارد. عده اي معتقدند اين جعل که به خاطر يک اشتباه عجيب ناکام ماند، در سال 1292 ه.ش به وسيله فردي به نام ميرزا آقاخان اسکناسي انجام شده است. اين جاعل حرفه‌اي هنگام جعل اسکناس‌دو توماني در مشهد به جاي درج عبارت «قابل پرداخت در مشهد فقط» از عبارت «قابل پرداخت فقط در مشهد» استفاده کرده بود که جابه جايي اين يک کلمه باعث مشخص شدن اسکناس تقلبي و دستگيري وي شد. با توجه به نبود کاغذ و رنگ مخصوص چاپ در ايران، هنوز چگونگي توليد اين اسکناس در ابهام باقي مانده است.
اولين اسکناس جعل شده ايران که در مشهد کشف شد
اما اين عبارت "قابل پرداخت در مشهد" که کار جاعل را ناتمام گذاشت چرا روي اسکناس درج شده بود؟ در اوايل پيدايش اسکناس در ايران صرفا بانک شاهي که شعباتي در مشهد، تهران، اصفهان، تبريز و شيراز داشت، اقدام به انتشار اين نوع پول مي‌کرد بنابراين هر بانک با توجه به منطقه فعاليت خود اسکناس منتشر مي‌کرد و اين اسکناس‌ها صرفا در منطقه تحت پوشش اين بانک قابل استفاده بود. به همين دليل بانک محل صدور, نام شهر صادر کننده اسکناس ها را با مهري به دو زبان فارسي و انگليسي بر روي آنها ثبت مي کرد. بر روي پول هاي اصلي عبارت "PAYABLE AT MESHED ONLY” درج شده بود اما ميرزا آقاخان با يک اشتباه باورنکردني در جابه جا شدن دو کلمه انگليسي و چاپ "”PAYABLE ONLY AT MESHED بر روي اسکناس موفق نشد از پول هاي دست سازش استفاده کند و اينگونه بود که اولين جعل اسکناس در تاريخ ايران ناکام ماند.
اسکناس اصلي منتشر شده در کرمانشاه
روايت دوم اما مي گويد اولين کسي که در ايران اقدام به چاپ اسکناس تقلبي کرد شخصي به نام الکساندر ايوانويچ بود. گفته شده او در شهريور 1309 به همره عده اي در زيرزميني در جنوب تهران، اسکناس هاي جعلي يک توماني چاپ مي کرد. اما با توجه به اينکه ايوانويچ فقط يک توماني جعل مي کرد، روايت اول به واقعيت نزديک تر است. همچنين در مقاله اي که به قلم دکتر علي شرقي، اقتصاددان و پژوهشگر ايراني در دايره المعارف ايرانيکا در زير سرفصل ESK منتشر شده، از جعل حرفه اي آقاخان اسکناسي به عنوان اولين جعل اسکناس در ايران نام برده شده است.جنگ جهاني دوم با پول هاي تقلبياما جعل پول غير از منافع شخصي آدم ها در طول تاريخ معاصر کاربردهاي ديگري هم داشته است. آلمان ها در جنگ جهاني دوم براي از پا درآوردن اقتصاد انگلستان با کمک 142 جاعل حرفه اي، حجم عظيمي از اسکناس هاي تقلبي 50 پوندي را وارد ساختار پولي انگليس کردند. در سال 1943 توزيع اين اسکناس ها آغاز شد و هر ماه يک ميليون پوند پول تقلبي به اقتصاد بريتانيا تزريق مي شد.
سيستم بانکي انگليس بعد از مدتي متوجه ورود گسترده پول هاي تقلبي شد اما جمع آوري اين پول ها از بازار تا 20 سال بعد هم ادامه داشت. در نهايت کار به جايي رسيد که بانک مرکزي انگلستان در معاملات رسمي فقط اسکناس هاي 5 پوندي را به رسميت مي شناخت.امروزه و با پيشرفت تکنولوژي، نکات ايمني پيچيده اي در طراحي و چاپ اسکناس ها به کار گرفته مي شود. استفاده از مرکب با رنگ متغير، جنس کاغذ و نقش زمينه آن، استفاده از تصاوير پيچيده، نوشته هاي بسيار بسيار ريز، وجود نخ هاي امنيتي و ... قسمتي از اين تدابير هستند. اما جاعلان هم به همين نسبت پيشرفت کرده اند و همچنان در تمام دنيا مشغول به کار توليد پول هاي تقلبي هستند